Van typemachine naar beeldbellen.
Wat zijn de gevolgen van de enorme toename van beeldscherm gebruik voor onze ogen?
En wat kan je doen om je ogen hierin gezond te houden?
Geschiedenis
In de vorige eeuw was de typemachine het apparaat dat ons netjes deed schrijven. Door de PC kwam daar het beeldscherm en de muis bij. KANS (Klachten Arm Nek Schouder) of RSI klachten bij beeldschermwerk deden hun intrede. Daarbij lag de aandacht vooral op Klachten aan de Arm, Nek en Schouder door overbelasting in die regio. Ook oogbelasting door het vele kijken naar het beeldscherm speelde een rol, maar deze kreeg nauwelijks aandacht.
Explosie toename beeldbellen
In 2020 kwam een enorme versnelling in beeldbellen doordat we massaal thuis gingen werken door Corona. Vergaderen en bila’s werden beeldbellen. Bovenop de hoeveelheid ‘gewone’ beeldschermwerk kwam daarbij het beeldbellen, waarbij de medewerker vrijwel alleen het beeldscherm gebruikt. De vraag is hoe erg dat is en wat eraan te doen valt.
Bijziendheid
Bijziendheid ontstaat door te veel dichtbij kijken. De oogspieren moeten bij dichtbij kijken aanspannen om scherp te kunnen kijken. Bij langdurig dichtbij kijken wordt de oogbol structureel langwerpig en kan zonder bril of lenzen niet meer in de verte scherp worden gekeken. Door de uitgerekte oogbol komt er spanning op het netvlies en kunnen verschillende lagen netvlies op lange termijn loslaten. Dat leidt tot slechter zien en in het ergste geval tot blindheid.
Bij vergaderen met een beeldscherm kijken we veel langer dichtbij dan bij vergaderen in een vergaderzaal. Een hele dag beeldschermwerk en beeldscherm-vergaderen is topsport voor de oogspieren zonder regelmatig herstel. En doordat de afstand tot het scherm steeds hetzelfde is trekken de oogspieren steeds op dezelfde eenzijdige manier aan de ooglens. Daardoor ontstaat die structurele vormverandering.
Lichtkleur
Beeldschermen stralen meer blauw licht uit dan buitenlicht. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat blauw licht op termijn schadelijk is voor de ogen en op lange termijn tot macula degeneratie kan leiden. Tevens verlaagt blauw licht de productie van melatonine en verhoogt het de productie van cortisol. Melatonine speelt een rol bij het in slaap komen en cortisol is een van onze stresshormonen. Vandaar dat sommige mensen het lastig vinden in te slapen als ze vlak daarvoor naar een beeldscherm of tv hebben gekeken.
Verbinding is minder
Last but not least vraagt vergaderen via beeldbellen meer inspanning dan gewoon vergaderen. In een normale vergaderruimte kijken we nauwelijks dichtbij. We nemen in de periferie van ons blikveld van alles waar, waar we op kunnen reageren. We horen allerlei geluiden en kunnen zelf bepalen wie of wat we zien. In beeldbellen zien en horen we alleen de ander die zijn camera en microfoon aan heeft staan. Wel zo rustig, maar we moeten maar raden hoe de anderen reageren. Verbaal en non-verbaal (lichaamstaal) missen we enorm veel. Interrumperen is lastiger. De verbinding is minder. Dat alles vraagt extra inspanning om mee te doen. Niet bij een Webinar, waarbij alleen een spreker aan het woord is, maar vooral bij vergaderingen en andere interactieve meetings met meerdere mensen. En die extra inspanning doen we grotendeels met onze ogen en een grotere alertheid. Soms leunen we daarbij ook meer naar voren en trekken de schouders iets op.
Al met al leidt veel interactie met een beeldscherm tot:
- extra oogvermoeidheid met vierkante ogen en hoofdpijn tot mogelijk gevolg. En net als bij iedere andere inspanning geldt. Hoe langer je het doet, hoe slechter de prestatie (snelheid van werken en hoeveelheid fouten). De relatie tussen de tijdsduur van beeldschermwerk en onze focus neemt hierbij met name bij meer dan 4 u per dag fors af. Dit is nog omkeerbaar.
- meer bijziendheid op lange termijn.
- een grotere kans op macula degeneratie op hele lange termijn.
Tips:
- Kijk regelmatig in de verte om te voorkomen dat je vrijwel de hele dag dichtbij kijkt. Als iemand anders iets vertelt hoef je niet continue naar hem/haar op het scherm te kijken. En het lijkt misschien onbeleefd om tijdens beeldbellen ergens anders heen te kijken, maar voor je ogen is het een weldaad.
- Plan regelmatig pauzes of ander werk, waarbij je niet dichtbij hoeft te kijken. Tijdens ouderwets bellen, denken en lunchwandelen hoef je niet naar het beeldscherm te kijken. Doe dat dan ook niet!
- Als het normale werken weer mogelijk is, zorg dan voor een gezonde afwisseling tussen online en offline vergaderen.
- Zorg voor een beeldscherm wat verder dan 50 cm staat. Bij een laptop zonder los toetsenbord en een smartphone of tablet is dat niet mogelijk. Gebruik smartphone en tablet alleen voor kortdurend gebruik en gebruik bij een laptop een los toetsenbord, zodat de kijkafstand makkelijk wat groter is te maken.
- Voorkom dat je voordat je naar bed gaat langere tijd naar een beeldscherm kijkt. Als het toch niet anders kan en je valt lastig in slaap, gebruik dan een Speciale prisma computer bril die blauw licht wegfiltert.
- Kijk of ga regelmatig naar buiten, het liefst 2 a 3 uur per dag. Daar is gezond buitenlicht.
- De ogen hebben een aantal voedingstoffen nodig om zich beter te kunnen weren tegen macula degeneratie, glaucoom en staar. Dat zijn vooral luteïne, zeaxantine, astaxantine en vitamine D.
Wat doet Cranio hierbij?
De tips hierboven zijn de basis voor gezond functioneren. Cranio kan bij klachten en een overbelasting ondersteunen in de weg naar gezondheid.
Ogen die chronisch overbelast zijn ondersteunen we in cranio in de weg naar meer ontspanning. Dat geldt voor de oogspieren, de zenuwgeleiding naar de hersenen en de botjes waar het oog mee verbonden is.
Te veel beeldschermwerk en beeldschermbellen kan spieren, zenuwen en fascia chronisch verkorten of aanspannen. In cranio laten we die delen van het lichaam weer ervaren wat echte ontspanning is.
Dit artikel is geschreven door Huub Pennock van Zee van Ruimte en Rijn de Jonge van vrolijk weerzien